Trung ương Hội tổ chức tập huấn sản xuất sách dễ tiếp cận
40 học viên đến từ các thư viện, trường phổ thông, đại học, Trung tâm Hỗ trợ giáo dục hòa nhập, nhà xuất bản, Hội Người mù các Tỉnh, Thành hội và tổ chức phi chính phủ, các tổ chức của và vì người khuyết tật đã tham dự khóa tập huấn về sản xuất sách dễ tiếp cận cho người khuyết tật chữ in diễn ra trong hai ngày 24,25/10 tại Trung tâm Đào tạo cán bộ PHCN cho người mù.
Khóa tập huấn do Hội Người mù Việt Nam phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tổ chức với sự hỗ trợ của Quỹ Ủy thác đa đối tác.
Phát biểu khai mạc khóa tập huấn, bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam cho biết: Từ khi thành lập đến nay, Hội Người mù Việt Nam luôn quan tâm, chú trọng việc cung cấp thông tin, sách báo, tài liệu cho người khiếm thị trong cả nước. Từ năm 2018, Hội đã phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hiệp quốc (UNDP) cùng chung tay với các Bộ, ngành thúc đẩy Việt Nam gia nhập Hiệp ước Marrakesh về tạo điều kiện cho người khuyết tật chữ in tiếp cận với các tác phẩm đã công bố. Việt Nam đã chính thức gia nhập Hiệp ước, các văn bản nội luật hóa cũng đã được ban hành, song, sách và tài liệu dễ tiếp cận dành cho người khuyết tật chữ in vẫn còn hết sức thiếu thốn. Nhằm góp phần nâng cao năng lực cho các tổ chức của và vì người khuyết tật và các tổ chức liên quan để cùng giải quyết những khó khăn trên, Hội Người mù Việt Nam, UNDP, Trung tâm Sao Mai phối hợp tổ chức khóa tập huấn về sản xuất sách dễ tiếp cận, tập trung vào 2 định dạng EPUB và sách chữ Braille.
Ảnh: Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam phát biểu khai mạc khoá tập huấn.
Bà Đinh Việt Anh cũng bày tỏ sự vui mừng vì khóa tập huấn đã nhận được sự quan tâm tham gia của các tổ chức của và vì NKT, các nhà xuất bản, thư viện, trường học, Trung tâm Giáo dục đặc biệt quốc gia và Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập khắp nơi trong cả nước. Hi vọng cùng với sự tâm huyết của giảng viên, sự nhiệt tình, tích cực của các anh chị em học viên, lớp học sẽ đạt kết quả tốt. Những kiến thức kĩ năng này sẽ góp phần cùng cơ quan, tổ chức của mình tích cực chuyển đổi, sản xuất sách/tài liệu với các định dạng dễ tiếp cận, từng bước giúp người khiếm thị nói riêng, người khuyết tật chữ in nói chung có điều kiện tốt hơn để tiếp cận thông tin, tri thức, tham gia học tập và mọi lĩnh vực của cuộc sống, hòa nhịp và đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội.
Ảnh: Các học viên bày tỏ mong muốn có thêm nhiều kỹ năng chuyển đổi, sản xuất tài liệu tiếp cận cho người không có khả năng đọc chữ in.
Học viên Nông Văn Hậu, đến từ Tỉnh hội Cao Bằng chia sẻ: Tôi hy vọng sau khóa tập huấn tôi có thể mang những kiến thức này giúp cho người mù Cao Bằng tiếp cận thêm nhiều sách báo, nhiều kiến thức để nâng cao dân trí và đời sống tinh thần.
Trong hai ngày, ông Đặng Hoài Phúc – Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp và công nghệ trợ giúp cho người mù Sao Mai sẽ truyền đạt và hướng dẫn các học viên về quy trình sản xuất Epub, trải nghiệm đọc Epub trên điện thoại và máy tính, cách điều chỉnh từ bản word thành bản dễ tiếp cận, chuyển sách từ file PDF sang bản dễ tiếp cận; sử dụng công cụ chuyển từ bản dễ tiếp cận trên word sang EPub, gắn giọng đọc AI cho Epub, cách chuyển đổi sách sang chữ Braille với phần mềm Sao Mai Braille…
Ảnh: Ông Đặng Hoài Phúc – Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp và công nghệ trợ giúp cho người mù Sao Mai-giảng viên của khoá tập huấn phát biểu.
Ngày 06/12/2022, Việt Nam đã gia nhập Hiệp ước Marrakesh và Hiệp ước chính thức có hiệu lực tại Việt Nam từ ngày 06/3/2023. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đã được Quốc hội thông qua vào tháng 6 năm 2022, đồng thời nghị định số 17/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan cũng đã được ban hành và có hiệu lực từ ngày 26/4/2023. Tuy nhiên, sách, tài liệu được sản xuất dưới định dạng dễ tiếp cận cho người khuyết tật chữ in vẫn còn rất thiếu thốn. Theo Báo cáo nghiên cứu về “Thực trạng tiếp cận xuất bản phẩm của người khuyết tật chữ in ở Việt Nam” do Hội Người mù Việt Nam và UNDP thực hiện năm 2022 - 2023, khảo sát trên “1217 người khuyết tật chữ in, chủ yếu là người khuyết tật nhìn thì 62,1% cho rằng “Sách/tài liệu khoa học tự nhiên” dưới định dạng dễ tiếp cận còn rất khan hiếm hoặc không có, 61,2% cho rằng: “Sách/tài liệu phục vụ nghiên cứu/công việc” dưới định dạng dễ tiếp cận khan hiếm hoặc không có. Thậm chí, có tới 44,5% cho biết “Sách giáo khoa/tài liệu học tập” dưới định dạng dễ tiếp cận cũng rất khan hiếm, hoặc không có, dù rằng đây là những xuất bản phẩm cơ bản.
Ảnh: Các học viên được chia nhóm để thuận lợi cho việc trao đổi, thảo luận, hỗ trợ nhau.
Khi xã hội càng phát triển, các tài liệu, sách báo được xuất bản ngày càng phong phú, đa dạng, chứa đựng kho tàng tri thức vô cùng rộng lớn trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Song, đối với người khiếm thị, người khuyết tật nhận thức, khó khăn trong việc đọc, người khuyết tật thể chất không thể cầm nắm, lật giở trang sách, không thể đưa mắt để đọc ở mức độ bình thường... thì chỉ có thể tiếp cận được khi các tài liệu, sách báo này được xuất bản hoặc chuyển đổi sang định dạng dễ tiếp cận.
Theo ước tính của Hiệp hội người mù Thế giới, chưa đến 10% sách đã công bố được sản xuất ở định dạng dễ tiếp cận như chữ nổi, âm thanh, sách điện tử, chữ in lớn, ngôn ngữ kí hiệu… dành cho các đối tượng nói trên. Ở các nước đang phát triển, tỉ lệ này dưới 1%. Sự thiếu thốn tài liệu ở định dạng dễ tiếp cận đã ngăn cản hàng chục triệu người không có khả năng đọc chữ in trên khắp thế giới phát huy tối đa tiềm năng con người; hạn chế cơ hội tiếp cận hoạt động giáo dục, việc làm, chăm sóc sức khỏe, văn hóa cũng như hầu hết mọi khía cạnh của đời sống chính trị, kinh tế và xã hội. Khóa tập huấn sẽ góp phần từng bước giải quyết những khó khăn nói trên.
Đời mới